Aplastična anemija je naziv za bolest kod koje je koštana srž vrlo slabo razvijena, a posledica toga je manjak svih krvnih ćelija u cirkulaciji.
Uzrok nastanka
Smatra se da je uzrokovana oštećenjem zajedničke matične ćelije iz koje se kasnije razvijaju sve loze krvnih ćelija. Posledica je slaba razvijenost ili nerazvijenost koštane srži. Urođeni uzroci: aplastična anemija javlja se kod Fanconijeve anemije i kongenitalne diskeratoze.
Imunološki uzroci: lečenje lekovima koji oslabljuju odbrambeni sistem (imunosupresivi) nakon zahvata presađivanja koštane srži može uzrokovati aplastičnu anemiju, lekovima protiv tumora (citostatici, hemoterapija), nakon zračenja, uzimanja derivata benzena i drugih ugljovodonika, hloramfenikola itd. Infekcije: aplastična anemija opisana je nakon zaraze virusnim hepatitisom, Epstein - Barrovim virusom, parvovirusom, HIV-om.
Imunološki uzroci: lečenje lekovima koji oslabljuju odbrambeni sistem (imunosupresivi) nakon zahvata presađivanja koštane srži može uzrokovati aplastičnu anemiju, lekovima protiv tumora (citostatici, hemoterapija), nakon zračenja, uzimanja derivata benzena i drugih ugljovodonika, hloramfenikola itd. Infekcije: aplastična anemija opisana je nakon zaraze virusnim hepatitisom, Epstein - Barrovim virusom, parvovirusom, HIV-om.
Klinička slika
Početak aplastične anemije je u većine bolesnika neprimetan. Prvi su simptomi slabost i umor kojima je uzrok smanjen broj crvenih krvnih ćelija (eritrocita). Manjak eritrocita uzrokovan je smanjenom proizvodnjom u koštanoj srži i krvarenjima iz nosa, desni, vagine, digestivnog sistema, potkožnog tkiva. U većine je bolesnika krvarenje blaže, u nekih se kao prvi simptom javlja krvarenje u mrežnjaču oka ili mozak. Krvarenja nastaju zbog manjka krvnih pločica - trombocita.
Bolesnici obično imaju jako nizak broj belih krvnih ćelija koje služe za odbranu organizma, ali je zanimljivo da nemaju tako često bakterijske infekcije. Bolesnici su jako bledi, a po koži, konjunktivi i desnima mogu se nalaziti tačkasta krvarenja i krvni podlivi (hematomi). Povišena temperatura je česta, a tipični znaci infekcije često izostaju. Tok bolesti zavisi uglavnom od težine bolesti, manje od uzroka. Blaži oblik može preći u teži, a kod nekih bolesnika se proizvodnja jedne ili više vrsta krvnih ćelija može normalizovati. Na tok bolesti utiču infekcije i vrsta i mesto krvarenja.
Premda infekcije nisu prvenstveni simptom bolesti, s vremenom postaju jedan od najvažnijih faktora za tok bolesti. Manjak eritrocita i trombocita često se leči transfuzijama krvi, što je povezano s raznim komplikacijama kao što su upale jetre (hepatitis) i taloženje gvožđa u organizmu (hemosideroza). Kod ovih bolesnika je povećan rizik od obolevanja od leukemija, mijelodisplastičnog sindroma ili paroksizmalne noćne hemoglobinurije.
Bolesnici obično imaju jako nizak broj belih krvnih ćelija koje služe za odbranu organizma, ali je zanimljivo da nemaju tako često bakterijske infekcije. Bolesnici su jako bledi, a po koži, konjunktivi i desnima mogu se nalaziti tačkasta krvarenja i krvni podlivi (hematomi). Povišena temperatura je česta, a tipični znaci infekcije često izostaju. Tok bolesti zavisi uglavnom od težine bolesti, manje od uzroka. Blaži oblik može preći u teži, a kod nekih bolesnika se proizvodnja jedne ili više vrsta krvnih ćelija može normalizovati. Na tok bolesti utiču infekcije i vrsta i mesto krvarenja.
Premda infekcije nisu prvenstveni simptom bolesti, s vremenom postaju jedan od najvažnijih faktora za tok bolesti. Manjak eritrocita i trombocita često se leči transfuzijama krvi, što je povezano s raznim komplikacijama kao što su upale jetre (hepatitis) i taloženje gvožđa u organizmu (hemosideroza). Kod ovih bolesnika je povećan rizik od obolevanja od leukemija, mijelodisplastičnog sindroma ili paroksizmalne noćne hemoglobinurije.
Dijagnoza
Dijagnoza aplastične anemije temelji se na:
- krvnim analizama pri čemu se gleda broj ćelija - punkcija koštane srži
- biopsija kosti
- koncentracija gvožđa i njegovog nosača (transferina) u krvi
Sve ove analize pokazuju smanjenje svih vrsta krvnih ćelija.
Lečenje
Za lečenje je potrebna visoko specijalizovana medicinska ustanova i tim medicinskih stručnjaka. Blagi oblici leče se androgenima (muški polni hormoni), a teški oblici presađivanjem koštane srži. Kod većine bolesnika nakon presađivanja koštane srži dolazi do oporavka. Potporne mere su važne kod svih oblika bolesti, a uključuju odstranjenje štetnih faktora iz okoline bolesnika, lečenje infekcija antibioticima i kod žena primenu steroidnih kontracepcijskih sredstava (anti - baby pilule) da bi se sprečila obilna menstrualna krvarenja. Primenjuju se još i transfuzije eritrocita i trombocita. Kada terapija androgenima nema efekta, a nema uslova za transplantaciju kostne srži, primenjuju se imunosupresivi (ciklosporin A).
Povezani tekstovi:
Trombofilija je stanje koje povećava rizik od stvaranja krvn...
Članovi Udruženja hemofiličara Srbije juče su učestvovali na...
Povodom Svetskog dana borbe protiv akutnih leukemija, u peta...
Hemofilija je nasledna bolest. Krv osobe sa hemofilijom ne z...
Moj muž ima aplastičnu anemiju, za sada pije samo Danazol već 3 meseca. Ako ovaj lek ne pomogne, da li postoji još neki lek ili mora transplatacija?
Vaš komentar nam je veoma dragocen, molimo upišite ga ovde
Bolesti