Rak prostate (Karcinom prostate)

Učestalost i faktori rizika

Javlja se uglavnom nakon 40. godine života. Mikroskopski tumori prostate se otkrivaju kod 70-90% muškaraca između 80 i 90 godine. Ova vrsta tumora je zastupljenija u Severnoj Evropi, Severnoj Americi i Novom Zelandu u odnosu na Južnu Ameriku i mediteranske zemlje, a najniže stope imaju Izrael, Rusija i Japan. Sve ovo upućuje da faktori sredine, a naročito ishrana utiču na pojavu ovog oboljenja. Genetska predispozicija je takođe jedan od faktora rizika. Muškarci kojima je neko u porodici oboleo od raka prostate, imaju značajno veći rizik od razvoja bolesti. Smatra se da postoji određena povezanost između nekih infekcija, kao što su bakterijski prostatitis i neke virusne infekcije (virus herpesa, humani papiloma virus, citomegalovirus), ali takva veza do sada nije naučno dokazana. Benigna hiperplazija prostate, odnosno dobroćudno povećanje prostate je vrlo česta pojava kod starijih muškaraca. S obzirom da na povećanje prostate utiče testosteron, mnogi muškarci su zabrinuti kako bi to stanje moglo biti povezano s rakom. Ova dva oboljenja se razvijaju u različitim delovima prostate i najnovija istraživanja pokazuju kako nisu međusobno povezana. Benigna hiperplazija prostate se pojavljuje u unutrašnjem delu prostate, dok rak ima tendenciju pojavljivanja u spoljašnjem delu. Pušači koji obole od raka prostate imaju vrlo lošu prognozu. Umereno i učestalo konzumiranje alkohola takođe se ubraja u faktore rizika.

Klinička slika

Rak prostate sporo raste u odnosu na druge vrste karcinoma i veliki broj njih dugo ne bude otkriven. Rak prostate u početnoj fazi nema nikavih simptoma. U odmaklom stadijumu se javljaju tegobe poput otežanog ili  učestalog mokrenja (pogotovo noću), nemogućnost održavanja normalnog mlaza, bol i pečenje prilikom mokrenja, krv u urinu... Pojava konstantnih bolova u kostima koji traju barem dve nedelje je simptomatična za uznapredovali karcinom prostate. Ovakvi bolovi se najčešće javljaju u karlici, donjem delu leđa, kukovima ili kostima nogu. Bolovi mogu biti praćeni značajnim gubitkom telesne težine. Neka oboljenja mogu izazivati slične simptome kao i rak prostate. Benigna hiperplazija prostate može uzrokovati probleme s mokrenjem. Prostatitis je upala prostate, uglavnom uzrokovana bakterijom. Simptomi koji se javljaju su učestalo, bolno mokrenje, ponekad praćeno povišenom temperatuom i pojavom krvi u urinu.

Dijagnoza

Klinički pregled podrazumeva pregled rektuma prstom (digitorektalni pregled) koji u slučaju raka otkriva promene na površini uglavnom uvećane prostate. Prostata specifični antigen (PSA) je protein koji se nalazi u ćelijama prostate, može se otkriti u krvi i njegove vrednosti su povećane kod muškaraca s rakom prostate, mada mogu biti povećane i kod nekih drugih oboljenja ovog organa. Rengenski snimak pluća, intravenska urografija (snimanje urinarnog trakta uz pomoć kontrasta) i scintigrafija kostiju mogu isključiti ili potvrditi pojavu metastaza.

Lečenje

Terapija zavisi od stadijuma bolesti kao i od životnog doba pacijenta.
Radikalna prostatektomija je postupak kojim se hirurškim putem odstranjuje cela prostata i deo uretre (mokraćne cevi), zračenje (radioterapija) je takođe jedna od metoda i standardna hormonska terapija.

Prognoza

Rak prostate je po učestalosti drugi najčešći rak kod muškaraca, međutim on ne spada u najčešće uzroke smrti. Kada se rak prostate otkrije u ranom stadijumu procenat izlečenja je izrazito visok (oko 98%). Međutim kada je bolest uznapredovala, a pogotovo ako je karcinom dao metastaze prognoza je loša.

Prevencija

Rano otkrivanje raka je danas moguće redovnim godišnjim skriningom muškaraca između 40 i 50 godina digitorektalnim pregledom i određivanjem vrednosti prostata specifičnog antigena (PSA) u krvi.

Zakažite pregled kod urologa:

• dr Živko Soldatović
• dr Ivica Nikolić
• dr Mirko Jovanović
• dr Goran Savić
• dr Predrag Marić